Over Smart Energy Cities

Wat is Smart Energy Cities?

Smart Energy Cities is een publiek-privaat samenwerkingsverband van het ministerie van EZK, het ministerie van BZK, Netbeheer Nederland, de TKI Urban Energy en de TKI ClickNL. Binnen dit samenwerkingsverband is de Smart Energy Cities aanpak ontwikkeld om de energietransitie van wijken in Nederland te versnellen. De aanpak is ontwikkeld door teams van professionals in te zetten in 16 wijken en ter plekke samen te werken met gemeenten, netbeheerders, bewoners en bijvoorbeeld woningcorporaties. De geleerde lessen in deze 16 wijken zijn in synthese bijeenkomst met de professionals uitgewisseld en daaruit is een aanpak ontwikkeld en verrijkt. De ervaringen, geleerde lessen, de aanpak en het model zijn inzichtelijk gemaakt op deze website.

Wat is de Smart Energy Cities aanpak?

De Smart Energy Cities aanpak is een integrale aanpak waarbij de sociaal/maatschappelijke benadering gelijktijdig wordt gecombineerd met technisch/economische innovaties. De ontwikkelde aanpak helpt gemeenten en wijken bijvoorbeeld om wijken versneld aardgasvrij te maken. De aanpak wordt gesymboliseerd door een groene, sociaal-maatschappelijke route en een blauwe, technisch-financiële route, deze routes zijn goed zichtbaar in onderstaande figuur.

Het Smart Energy Cities Model

Beide routes worden gelijkwaardig en gelijktijdig in een stappenplan uitgewerkt én met elkaar verbonden. Ook is er aandacht voor een goede processtrategie, governance en besluitvorming. De gevolgde aanpak heeft als resultaat een integrale en adaptieve routekaart voor bijvoorbeeld 10 jaar. De routekaart bestaat over het algemeen uit:

  • – specifieke maatregelenpakketten per woningtype, uitgezet in de tijd
  • – specifieke stappen voor ontwikkeling van een (nieuw) energiesysteem, uitgezet in de tijd
  • – een integrale interventie en communicatiestrategie
  • – Een concreet investeringsprogramma voor de eerste periode (1 tot 2 jaar)

Tenslotte faciliteert een routekaart adaptief management. Er kan bijvoorbeeld worden begonnen met de aanpak van een aantal woningen die eenvoudig kunnen worden aangepast (een geen-spijt maatregel), terwijl pas later een definitief besluit kan worden genomen over nieuwe warmtesystemen over de aanpak van andere delen van de wijk. Adaptief management betekent ook dat ontwikkelingen die impact kunnen hebben op de besluitvorming actief worden gemonitord.

Op deze website is de aanpak interactief gepresenteerd, zijn tools en geleerde lessen te vinden en worden links gelegd met verhalen van projecten in wijken. De website en de aanpak worden regelmatig verbeterd en verrijkt met de kennis en informatie uit de nieuwe projecten. De website omvat:

  • – Welke 5 processtappen nodig zijn om in een wijk te komen tot een effectieve, adaptieve routekaart met alle relevante partijen. Met do’s en don’t’s voor het proces.
  • – Wat de essentiële elementen per processtap zijn. Door op de elementen te klikken worden de te nemen stappen en aandachtspunten verder toegelicht
  • – Tenslotte wordt verwezen en doorgelinkt naar een grote hoeveelheid handige tools, verwijzingen, voorbeelden die per element kunnen worden ingezet en gebruikt
  • – Naast het model zijn er ook projectpagina’s opgenomen waar de ervaringen die binnen de 16 projecten worden beschreven

Hoe zet je de Smart Energy Cities aanpak in?

De verbinding tussen de de sociaal/maatschappelijke benadering met de technische/economische innovaties is ontwikkeld binnen 16 projecten in wijken. Hoe zet je de aanpak het beste in?

De Smart Energy Cities aanpak is vooral effectief als er in de gemeente, of regionaal, een langere termijn ambitie en strategie is ontwikkeld op een duurzame energievoorziening over de wijken heen. Die strategie mag open zijn, het is geen probleem als bijvoorbeeld de keuze tussen warmte-opties nog open staat. Maar het is belangrijk dat de relevante organisaties met elkaar weten welke richting het op gaat. Ook is het belangrijk dat de belangrijkste professionele stakeholders voor de wijk, zoals de gemeente, woningbouwcorporaties en eventuele andere professionele gebouweigenaren zijn georganiseerd. Bijvoorbeeld in een initiatiefgroep of opdrachtgeversoverleg. Een gevoeld en georganiseerd gedeeld eigenaarschap is essentieel om geloofwaardig aan de slag te kunnen in een wijk met de Smart Energy Cities aanpak.

In de wijk wordt een Smart Energy City team ingezet, bestaande uit een creative producer en een innovatiecoach. De creative producer begeleidt en stimuleert de ‘vraag’ van huurders en gebouweigenaren terwijl de innnovatiecoach het technische ontwerp en het aanbod van installaties inzichtelijk maakt voor alle betrokken partijen. Het Smart Energy Cities team werkt in opdracht van de relevante stakeholders, zoals de gemeente, woningbouwcorporaties en eventuele andere professionele gebouweigenaren. Het team zorgt ervoor dat het proces gelijktijdig wordt doorlopen en sociale innovaties aan technische en economische oplossingen aan elkaar verbonden blijven. De opdrachtgever(s) kunnen op basis van de stappen in de aanpak besluiten nemen, gebaseerd op de informatie uit het ontwerpproces.

Een impressie van Smart Energy Cities

Deelnemende partijen

De Smart Energy Cities aanpak is ontwikkeld samen met de volgende partijen:

  • TKI Urban Energy
  • ClickNL
  • Netbeheer Nederland
  • Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties
  • Ministerie van Economisch Zaken
  • Gemeente Amsterdam
  • Gemeente Arnhem
  • Gemeente Eindhoven
  • Gemeente Enschede
  • Gemeente Groningen
  • Gemeente ’s Hertogenbosch
  • Gemeente Hof van Twente
  • Gemeente Maastricht
  • Gemeente Rotterdam
  • Gemeente Utrecht
  • Royal HaskoningDHV

Ontwerp en realisatie: Vrije Stijl grafisch ontwerp & communicatie