Welke kansen en uitdagingen liggen er voor ‘Nul op de Meter’ (NOM) renovaties in de naoorlogse bouw? Woningcorporaties Portaal (deelnemer aan het programma ‘Stroomversnelling)’ en Volkshuisvesting zijn al enige tijd bezig om invulling te geven aan de nationale en Arnhemse energie-ambities. Een projectteam van de Smart Energy City programma-aanpak zijn aan de slag gegaan met de verduurzaming van bijna 100 woningen in de naoorlogse jaren ’60 wijken Presikhaaf en Malburgen. Een van de belangrijkste lessen geleerd in dit project is ‘betrek de netbeheerder al in een vroeg stadium bij de NOM-plannen en voer die plannen in ‘gespikkelde wijken’ gefaseerd uit’.

Verduurzaming van naoorlogse wijken

In de wijken Presikhaaf en Malburgen, beide naoorlogse wijken, hebben de projectteams zich ingezet om duurzaam te verbeteren en daarmee de woonlasten voor zowel de huurders en nieuwe eigenaren in te perken. In Presikhaaf (waar het gasnet recent is vernieuwd) kampen veel huurders met ongezonde, slecht geïsoleerde woningen en de daaruit volgende hoge energierekeningen. Malburgen kenmerkt zich door ‘gespikkeld bezit’, een combinatie van verkochte huurwoningen en woningen in eigendom van de corporatie.

Op weg naar een NOM renovatie

Bij een Nul op de Meter (NOM) woning is het netto energieverbruik gereduceerd tot nul door een combinatie van energiebesparende en energieleverende aanpassingen. Om tot een dergelijke NOM renovatie te komen zijn er bijeenkomsten met alle betrokkenen georganiseerd. Een projectteam, bestaande uit vertegenwoordigers van beide woningcorporaties en de netwerkbeheerder, een creative producer en een innovatiecoach, heeft daartoe de noodzakelijke kennis ingebracht. Daarbij zorgde de wisselende samenstelling voor de juiste sturing.
Alle betrokkenen konden, tijdens een eerste bijeenkomst bij Volkshuisvesting, hun behoeftes en zorgen uiten. De bewonerswensen kunnen in kaart worden gebracht door middel van een invulboekje. Klik hier voor het format. Daarna organiseerden Portaal en netbeheerder Liander een minisymposium om het NOM concept voor iedereen toe te lichten. Vervolgens ging het team de wijk Presikhaaf in om de al gerealiseerde NOM woningen te bezoeken.
De vervolgbijeenkomsten vonden op hoger niveau plaats. Tijdens een bijeenkomst met de gemeente, drie woningcorporaties en de netbeheerder werd er gekeken naar vragen zoals: Hoe ziet een meer duurzame energie-infrastructuur eruit? Welke rol vervult het gasnet en hoeveel investeringen zijn daarvoor nodig?
Een NOM renovatie is echter niet alleen een technisch-economisch vraagstuk. Slimme financiering is net zo belangrijk. Daarom hebben Portaal en Volkshuisvesting, Liander en de Rabobank diverse werksessies gehouden om dat voor zowel de corporaties als eigenaren zo aantrekkelijk mogelijk te maken.
De procesgerichte aanpak heeft ook nuttige instrumenten opgeleverd. Zo is er voor beide wijken een innovatiecatalogus tot stand gekomen die een goed overzicht geeft van de mogelijkheden om een woning, wijk of zelfs geheel gebied te verduurzamen. Daarnaast heeft de aanpak geleid tot een overzicht van de ontwikkelingen in het gasnet en het NOM project in Presikhaaf.

Nog 200 huizen te gaan

Naar aanleiding van de aanpak zijn er al een kleine honderd huizen gerenoveerd. In totaal staan er nog eens tweehonderd op de planning. Uit de aanpak zijn eveneens aanbevelingen gerold. Naast dat het essentieel om de netbeheerder zo vroeg mogelijk te betrekken om zo ongunstige investeringen te voorkomen, is het belangrijk om NOM-projecten gefaseerd uit te voeren in gespikkelde wijken. Doordat de investeringen dan over een langere tijd gespreid kunnen worden, worden de kosten hierdoor meer behapbaar voor woningeigenaren.

Een belangrijke les:

Betrek de netbeheerder in een vroeg stadium:
 
‘We zaten te laat aan tafel, er was al gekozen voor ‘Nul op de Meter’ in Presikhaaf. Precies de wijk waar wij in 2009 het gasnet hadden aangepakt terwijl nu 96 woningen all-electric worden. Als we dit eerder hadden geweten, hadden we die grote investering niet op deze manier gedaan.’
Rob Goes, Nul op de Meter-coördinator bij netbeheerder Liander

Wilt u meer weten over deze wijk? Lees het verhaal hier.