Met Energietoppers (10x10x10) ontwikkelde het team in Maastricht een wijkgerichte communicatiecampagne waarbij 10 energiebewuste burgers op de kaart werden gezet. Als ambassadeurs van #missionzeromaastricht werden deze zogeheten ‘energietoppers’ uit de wijken Malberg en Caberg uitgedaagd om ten minste tien medeburgers te stimuleren tot 10% energiereductie. De energiereductie resulteert niet alleen in een lagere energie rekening, maar ook in een extra 10% korting die wordt gefinancierd door Gemeente en partners. De –in eerste instantie 10- energiebewuste wijkbewoners werden op een interactieve digitale kaart gezet, waar ze door middel van audio-interviews vertellen hoe ze energie besparen. Via deze kaart kunnen burgers met elkaar in contact komen, informatie uitwisselen en tevens participeren in de ‘10×10 challenge’. Hiermee wil Maastricht een positieve, bottom-up up en gedreven campagne starten waarbij energiezuinig gedrag verder gestimuleerd wordt. Uiteraard moet deze campagne resulteren in een toename van energietoppers waarbij de ambassadeurs van het eerste uur opgevolgd worden door nieuwe toppers. Tevens moet dit ook worden verspreid onder andere wijken.

De wijken en zonneweide

Om te beginnen heeft het project heeft het doel om in de Maastrichtse wijken Caberg en Malberg te verkennen hoe bewoners aankijken tegen de energietransitie en waar mogelijkheden liggen tot energiebesparende maatregelen dan wel positieve gedragsverandering ten aanzien van energiegebruik, duurzame opwekking of energiebesparend consumptiegedrag. De wijken kennen relatief veel sociale huurwoningen; ook is er veel sociale problematiek. Uit eerdere enquêtes vanuit de Gemeente blijkt dat de bewoners wel positief staan ten opzichte van het gemeentelijke duurzaamheidsbeleid. Verder zijn er in de wijk veel woningen met energielabel D of lager.
Aanpalend aan deze wijken is een Zonneweide gepland; een grootschalig project waarbij ruim 30 hectare land wordt gebruikt voor duurzame opwekking door middel van zonnepanelen. Er zijn in de wijk gemengde gevoelens over de komst van dit zonnepark. Zo wordt het park esthetisch onaantrekkelijk gevonden, vreest men voor overlast (schittering) en voor een mogelijke waardedaling van de woningen. Positieve geluiden zijn er ook; men ziet veel mogelijkheden tot duurzame opwekking en participatief aanbesteden waarbij opbrengsten van de buurt terugvloeien.

Het traject

De voor dit traject heeft de aangestelde innovatiecoach, Dennis Fokkinga, een karakterisering van de wijk gemaakt waarbij vooral gekeken is naar het energieverbruik, het type woningen, evenals de verhouding tussen koop- versus huurwoningen. Op basis daarvan zijn de kansen en mogelijkheden in kaart gebracht ten aanzien van energiebesparingen en duurzame opwekking gebruikmakend van bijvoorbeeld zonnecellen op daken of warmtepompen. Verder is er door de innovatie coach gekeken naar aanbestedingsmogelijkheden voor de buurt in de zonenweide en de diverse daarbij passende verdienmodellen.
De creative producer in dit traject, Danielle Arets, heeft vooral kwalitatief onderzoek gedaan naar de wensen en behoeften omtrent energieverbruik, evenals mogelijke belemmeringen ten aanzien van duurzame opwekking. Ook is er ingezoomd op de reeds genoemde weerstand ten opzichte van de zonneweide en in hoeverre deze de reeds ontwikkelde duurzaamheidsstrategie in de weg zal staan. De belangrijkste mijlpaal in dit traject is het inzicht dat verkregen is door het afnemen van kwalitatieve wijkinterviews. Er zijn tijdens deze interviews opmerkelijk veel energietoppers aangetroffen in de wijken.

Smart Energy Cities podcast

Verder zijn er op basis van deze interviews personas ontwikkeld, evenals een segmentatiemodel van de energieprofielen. Dit resulteerde in een communicatiestrategie wat een goed beeld geeft van de motieven en drijfveren van de wijkbewoners. Omdat er, zoals gezegd, opmerkelijk veel energiebewuste bewoners werden aangetroffen, in het segmentatiemodel gelabeld als type A gebruikers (naar analogie van het energielabel A), heeft dit in belangrijke mate bijgedragen aan het besef van de Gemeente dat de reeds geuite weerstand ten aanzien van de Zonneweide in deze wijken mogelijk niet representatief is voor deze buurten. Het kwalitatief onderzoek laat immers een ander beeld zien. Aan de hand hiervan is besloten om te gaan verkennen of we deze energietoppers wellicht beter kunnen uitlichten door ze letterlijk ‘op de kaart ‘ te zetten en tevens te onderzoeken hoe de positieve beweging vergroot kan worden geleid door een gerichte communicatiestrategie, evenals gamification methodes. De ontwikkelde tools zijn het segmentatiemodel, de energietoppers campagne (met inzichten uit gamification theorie en gedragslenzen model ontwikkeld door Hogeschool Utrecht) en een tooling waarmee de diverse datasets vanuit de Gemeentelijke basisadministratie met onder andere data betreffende energiegebruik.

Resultaat

Het project heeft resulteert in een vervolg in de vorm van een verdere uitrol van de energietoppers. Uit het project blijkt duidelijk dat een integrale benadering, zoals de benadering van de Smart Energy Cities aanpak, zeer waardevol is voor complexe opgaven als de grootschalige zonneweide in Maastricht. Door voortdurend de technische mogelijkheden en kansen in de wijk af te stemmen met het sociaaleconomische profiel van de buurt, evenals wensen en verlangens van bewoners, kan er een gerichte strategie ontwikkeld worden.

Tip:

• – De ontwikkelde podcast, die als prototype voor dit project ontwikkeld werd, geeft een goed inzicht in de manieren waarop de diverse typen bewoners aankijken tegen de energietransitie.