De energietransitie is een complex vraagstuk met sociaal, maatschappelijke, technische en financiële uitdagingen en impact. Zet een team in met een ‘creative producer’ en een ‘innovatiecoach’, die nauw kunnen samenwerken, om tot een succesvolle en integrale aanpak te komen. Lees hier meer.

Bewoners zijn cruciale stakeholders in de warmtetransitie. Woningeigenaren zullen in veel gevallen moeten gaan investeren en hun woning aanpassen om over te kunnen schakelen op andere energiebronnen. Betrek bewoners en inventariseer en erken hun belangen zo vroeg mogelijk in het proces. Lees hier meer.

Stuur voor een effectieve regie op het samenwerkingsproces op 3 aspecten:
o Resultaat: De inhoud van het proces
o Verbinding: De samenwerking tussen actoren
o Vernieuwing: De effecten in de bredere context of omgeving van het proces

Lees hier meer.

Er is een regionale of gemeente-brede visie op de energietransitie nodig om de aanpak op wijkniveau te legitimeren, te sturen en te verankeren. Keuzes die, later in het proces, worden gemaakt voor grootschalige warmte/ energieopties op wijkniveau moeten in de stedelijke of regionale context passen. Lees hier meer.

Echt samenwerken met verschillende stakeholders vereist een open agenda en het nastreven van gedeelde ambities. Neem de tijd om elkaar en elkaars belangen te leren kennen en samen ambities te bepalen. Zo ontstaat gedeeld eigenaarschap van de energieopgave, een breed gedragen proces en actieve participatie van alle stakeholders. Lees hier meer.

Nieuwbouw, woningrenovaties en vervanging van collectieve voorzieningen (zoals het riool) bieden kansen om gebouwen te verduurzamen en nieuwe energie infrastructuren goedkoper aan te leggen. Gemeenten, netbeheerders, corporaties en energiebedrijven kunnen investeringen slim op elkaar afstemmen door ontwikkel-, onderhouds- en vervangingsplannen met elkaar te delen en zo kosten besparen. Lees hier meer.

Breng in kaart of er duurzame warmtebronnen of warmtebuffers zijn in de wijk. Ga na welke kansen er zijn voor collectieve oplossing, het benutting van restwarmte, lokale biomassa en welke capaciteit beschikbaar is voor warmte/koudeopslag in de ondergrond. Lees hier meer.

Herleid uit (openbare) bronnen van de gemeente, netbeheerder en woningcorporaties wat de energie infrastructuur van de wijk op dit moment is. Welke delen van de wijk zijn bijvoorbeeld aangesloten op een warmtenet of hebben blokverwarming? Lees hier meer.

Bepaal aan de hand van het type woningen en energie labels welk besparingen en maatregelen kansrijk zijn. Stel vast wat de resterende warmtevraag is. Lees hier meer.

Krijg in de gesprekken met bewoners, ondernemers en organisaties ook zicht op initiatieven, samenwerkingsverbanden, communicatiekanalen en actieve bewoners en organisaties in de wijk. Leg kansrijke plekken, initiatieven, doelgroepen en communicatiekanalen vast in een kansenkaart. Dit zijn aangrijppunten voor communicatie, betrokkenheid en verandering. Lees hier meer.

Hoe staan bewoners tegenover de energietransitie, wat hebben zij nodig om in beweging te komen en wat houdt hen tegen? Verwerk de inzichten uit de gesprekken met bewoners in ‘energietypen’ en biedt de stakeholders daarmee een basis voor het ontwikkelingen van communicatie, producten en diensten die inspelen op bewonersbehoeften. Lees hier meer.

Ga in gesprek met bewoners, ondernemers en organisaties om te weten hoe zij tegen de energietransitie aankijken en welke vragen ze hebben. Dit kan in 1-op-1 gesprekken bij bewoners thuis, tijdens informatieavonden of in spontane gesprekken op straat. Praat met hen over de wensen voor hun woning en wijk, hun behoeften en de belemmeringen die er zijn. Lees hier meer.

Blijf niet met elkaar over de wijk praten aan de hand van kaarten of gegevens; maar ga samen de wijk in. Laat je rondleiden door buurtbewoners en kijk naar de wijk door hun ogen. Zie hoe buurten en straten van elkaar verschillen, welke gemeenschappelijke voorzieningen er zijn en zoek aanknopingspunten voor gesprekken. Lees hier meer.

Krijg op basis van gemeentelijke data een eerste indruk van de samenstelling van de wijk. Verzamel gegevens over inkomen en opleidingsniveau, leeftijd en samenstelling van de huishoudens, WOZ waarden en de verdeling huur/koop en appartementen/woningen. Lees hier meer.

Breng voordelen, nadelen en consequenties van de verschillende warmteopties in de stedelijke of regionale context in kaart. Bepaal welke opties kansrijk zijn voor de wijk en het meest voor de hand liggen. Deze opties worden in de volgende fases verder onderzocht. Lees hier meer.

De lokale visie en ambities, inzichten in bewoners, technische randvoorwaarden die volgen uit de gebouwen en infrastructuur leveren uitgangspunten op die helpen bij de keuze van kansrijke strategieën. Lees hier meer.

Stel op basis van de wensen, behoeften en belemmeringen die de bewoners geuit hebben een programma van wensen op. Dit vormt een leidraad voor de manier waarop bewoners worden betrokken in het proces en voor het ontwikkelen en toetsen van kansrijke strategieën. Lees hier meer.

Werk samen met de stakeholders de businesscases voor de verschillende warmteopties uit. Onderbouw per optie de voor- en nadelen en kosten en toets het draagvlak onder bewoners en stakeholders. Veranker de keuze in intentieverklaringen, investeringsplannen, beleidskeuzes en omgevingsplannen. Plan de uitrol van collectieve voorzieningen zoveel mogelijk in combinatie met andere werkzaamheden. Zoals bv. de vervanging van het riool of een ingrijpende renovatie in een wooncomplex.

Lees hier meer.

Het bereiken en meekrijgen van alle bewoners in een wijk en stad is een intensief, kostbaar en langdurig proces. Daarbij is alle goede hulp welkom. Pioniers en eigenaren die als eerste hun woning of gebouw energiezuinig of aardgasvrij maken, zijn vaak meer dan bereid om hun kennis en ervaringen te delen. Maak hen ambassadeurs van de energietransitie en werk samen om te kunnen versnellen

Lees hier meer.

Verken met de stakeholders en marktpartijen gezamenlijke businesscases en maatwerk financieringsoplossingen om investeringen met een lange terugverdientijd mogelijk te maken voor alle woning/ gebouweigenaren. Maak met de stakeholders (financiële) afspraken over onrendabele investeringen die nodig zijn om de transitie op gang te brengen. Lees hier meer.

Investeringen in de gebouwschil leveren een directe energiebesparing op, gaan tientallen jaren mee en maken meer alternatieve warmte opties mogelijk (midden- en eventueel lage tempratuurverwarming). In één keer goed isoleren en investeren is van groot belang om later extra kosten en gedoe te voorkomen. Geef aan bewoners (per woningtype) aan op welke momenten maatregelen slim – zonder veel extra meerkosten – genomen kunnen worden. Lees hier meer.

Werk met marktpartijen voorstellen uit voor slimme renovaties en krijg zicht op wat haalbaar en betaalbaar is voor de woningen in de wijk. Nodig daarvoor koplopers uit die grenzen willen en kunnen verleggen. Lees hier meer.

Maak bewoners bewust van de veranderingen die op hen af gaan komen en welke slimme keuzes zij zelf kunnen maken bij een verhuizing of verbouwing. Wijs hen actief op beschikbare informatie- en servicepunten. Betrek leveranciers (op maat) om showcases te ontwikkelen van goede woningaanpassingen.

Lees hier meer.

Maak op basis van de inzichten uit de karakterisering een overzicht van kansrijke doelgroepen, waaronder de geïdentificeerde energietypen, georganiseerde verbanden (winkelcentrum, kerk, school), pioniers en geplande ontwikkelingen. Bepaal per doelgroep wat nodig is om stappen te zetten naar een aardgasvrije toekomst? Lees hier meer.

Routekaarten zijn een onmisbaar instrument om op wijkniveau overzicht te houden over alle maatregelen, processen en benodigde besluiten in de tijd. Maak eventueel meerdere routekaarten op verschillende (bestuurlijke) niveaus en met verschillende detailniveaus. Gebruik de routekaart(en) om de gezamenlijke ambities op korte en langere termijn scherp te houden en de besluitvorming te ondersteunen. Lees hier meer.

Het nieuwe, onzekere en langdurige energietransitie traject vraagt om adaptief management. Gebruik de routekaart als basis en leg de kantelpunten vast die vragen om nieuwe besluiten. Volg ontwikkelingen en veranderende omstandigheden die invloed kunnen hebben op de besluitvorming of uitvoering. Lees hier meer.

Bekijk de wijk in de bredere context van de stad en/of regio. Onderzoek hoe de impact en uitstraling van de verschillende gekozen maatregelen en strategieën voor de wijk kunnen bijdragen aan de bredere transitieopgave (of daarmee juist botsen). Dit onderzoek kan bijdragen aan de besluitvorming over de routekaart voor de wijk. Lees hier meer.